woensdag 24 juni 2015

Freelance werk

De afgelopen weken werkte ik voor managers, streekliefhebbers en straatdokters. Met als onderwerp verenigingsplannen, natuur- en landschapsprojecten en obstakels in de zorg aan dak- en thuislozen.

Deze maand schreef ik onder meer voor de Vereniging Hoger Management in de Zorg (VHMZ) en het Streekfonds Krimpenerwaard. Ook deed ik redactie- en communicatiewerk voor één van de Nederlandse straatdokters, aangesloten bij Doctors for homeless / sharing street medicine lessons.

maandag 18 mei 2015

Website Lamboo Mediation

Mirjam Lamboo startte onlangs haar onderneming Lamboo Mediation - mediation bij echtscheiding, familiekwesties, arbeidsconflicten en samenwerkingsproblemen in Leiden, Den Haag en omstreken. Samen ontwikkelden we een huisstijl, en tegelijkertijd maakte ik voor haar een folder en de website www.lamboomediation.nl.

vrijdag 15 mei 2015

Hekken voor vlinders

Voor het Streekfonds Krimpenerwaard schreef ik over een nieuw project dat twee vliegen in een klap vangt. De 150 nieuwe houten hekken die dit jaar worden geplaatst, passen goed in het landschap en helpen de bedreigde argusvlinder. Hoe dat kan lees je hier.

foto: Anthonie Stip, de Vlinderstichting

maandag 11 mei 2015

Zwarte stern in de Krimpenerwaard

De zwarte stern is terug! Lees op de website van het Streekfonds Krimpenerwaard waarom de Krimpenerwaard zo populair is dat de vogel er 5000 kilometer voor aflegt.

Voor het Streekfonds Krimpenerwaard interviewde ik @Rudi Terlouw van Bui-tengewoon Groenprojecten over de zwarte stern en andere projecten waaraan hij in het kader van het Activiteitenplan UPG bijdraagt. Een leuk gesprek met een bevlogen natuur- en vogelkenner!

Lees ook mijn artikeltje over broedputten, broedvlotjes en krabbenscheer voor het Streekfonds. De Krimpenerwaard is er dit jaar vol van! 

woensdag 8 april 2015

Route Kunst in de Natuur

Wandel-, fiets- of vaarroute bij De Meije en de Nieuwkoopse plassen

Op de grens tussen Utrecht en Zuid-Holland kronkelt het lieflijke riviertje De Meije. Even verderop broeden de karekiet en de snor, terwijl waterlelies en veldjes krabbenscheer  in het zuivere water van de Nieuwkoopse plassen drijven. Dit is een volmaakte plek voor een kunstroute, langs of over het water.

Dat dachten ook de initiatiefnemers van de ‘Kunst in de Natuur Tour’ van Buitenplaats De Blauwe Meije. Met medewerking van de stichtingen Natuurmonumenten en het Groene Hart zetten zij een aantrekkelijke natuurroute uit, waarlangs een veertigtal kunstwerken te zien zijn. De ‘Kunst in de Natuur Tour’ loopt van 21 maart tot 30 april.

Betovering
Fietsen, wandelen, varen: het kan allemaal. Fietsers kunnen een (elektrische) fiets huren en voor liefhebbers van het water zijn boten te huur. De route te voet afleggen is ook een mogelijkheid, waarbij je ten volle kan genieten van de betovering van de Meijestreek in het voorjaar.

Fotograaf Maarten Koch is gekend als landschapsfotograaf en wist de schoonheid van de natuur op en om de Nieuwkoopse Plassen op onwaarschijnlijke wijze te vangen. Renée Kwak, journaliste en persfotografe, legde het traditionele boerenbedrijf in het gebied vast. Hun foto’s zijn te zien in Galerie De Blauwe Meije.

Beelden
Verderop zijn beelden te zien van Maaike Goudriaan en Femke Kempkes. Kunstenaars die zich laten inspireren door de natuur of werken met materiaalcombinaties als steen, staal, klei en beton. Er staan beelden langs de rivier of bij Werkschuur de Kievit van Natuurmonumenten.

Zelf doen en beleven? De Kunst in Natuur Tour biedt elk weekend workshops en proeverijen.  Mondharmonica spelen, streekkaas proeverij, steen hakken of suppen op een paddle-board. Tot slot kunnen geliefden hun hart ophalen bij de Tour d’Amour, een arrangement dat in logies, picknickmand, de Kunst in de Natuur Tour en een romantisch bootje voorziet.

Opstappunten Kunst in de Natuur Tour

Vijf opstappunten verkopen de kaart die bij de Kunst in de Natuur Tour hoort. Die kaart bevat naast de route een agenda met evenementen en aanbiedingen en kost €2,00. Bij de Toeristische Informatie Punten (TIP’s) zijn parkeerplaatsen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Buitenplaats De Blauwe Meije.

1. Buitenplaats De Blauwe Meije, Meije 300, 3474 MD Zegveld (Gem. Woerden)
Tel. 0172-685438 of 06-20825662, Open: maandag t/m zondag.
2. Lekkerr Nieuwkoop, Reghthuysplein 17,2421 BE Nieuwkoop, Open: dagelijks uitgezonderd woensdag.
3. Tijsterman bij Bezoekerscentrum Natuurmonumenten, Dorpsstraat 116, 2421 BC Nieuwkoop, Open: woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag.
4. TIP Nieuwkoop, Noordenseweg 23a, 2421 XW Nieuwkoop, Open: maandag t/m zaterdag.
5. Tip Woerden, Meulmansweg 27 3441 AT Woerden, Open: maandag t/m zaterdag.

De route Kunst in de Natuur beschreef ik voor de recreatiekrant ‘Maand van het Groene Hart’ op verzoek van de Praktijk voor Plattelandsontwikkeling.

dinsdag 7 april 2015

De Romeinen waren hier!

Wist jij dat Romeinse soldaten bijna 2000 jaar geleden hier in Bodegraven-Reeuwijk een fort bouwden? Dat deden ze, in het jaar 60 na Christus, en daarmee begint de geschiedenis van Bodegraven-Reeuwijk.

Rare jongens, die Romeinen!
Zo’n tweeduizend jaar geleden vertrokken hun soldaten vanuit het warme Rome naar het drassige, koude Nederland. Ze kwamen tot de rivier de Oude Rijn en legden langs de rivier verschillende forten en wachttorens aan om het Romeinse Rijk goed te verdedigen. In Bodegraven kwam een klein fort. Hoe heette het fort in Bodegraven?

Het fort in Woerden heette Laurium en het fort in Zwammerdam heette Nigrum Pullum (dat betekent zwarte aarde). We weten helaas niet hoe het fort in bodegraven werd genoemd. Weet jij een leuke naam?

Kippen en spiegels
Misschien woonden in Bodegraven-Reeuwijk ook al mensen voordat de Romeinen kwamen. Dat moeten dat Germanen zijn geweest. Maar de Romeinen waren veel slimmer dan de Germanen. Wat brachten de Romeinen allemaal mee naar Bodegraven-Reeuwijk?

De Romeinen brachten kippen mee, perziken, glas en andere dingen die voor de Germanen in ons land nieuw waren. Ook maakten ze huizen met dakpannen en gebruikten ze voor het pottenbakken een draaischijf, waardoor ze wel 100 potten op een dag konden maken. Ze kwamen met munten als betaalmiddel, namen spiegels mee, en wisten hoe je riolering en vloerverwarming moest aanleggen. Ze hadden rechtspraak en konden schrijven. Door de komst van de Romeinen zijn we dan ook een stuk slimmer geworden.

Romeinse cijfers
De Romeinen gebruikten andere cijfers dan wij, cijfers waar je heel moeilijk mee kunt rekenen. De 1 = I, de 5 = V en de 10 = X.

De cijfers op een klok met Romeinse cijfers zien er zo uit:
I = 1        II = 2        III = 3        IV = 4        V = 5        VI = 6
VII = 7    VIII = 8    IX = 9        X = 10        XI = 11    XII = 12

Romeinse puzzelsommen

Pak een doosje lucifers en leg de sommen zoals afgebeeld op tafel. Om de uitkomst kloppend te maken mag je aan elke som één lucifer toevoegen. Succes!

De kinderpagina ‘De Romeinen waren hier!’ schreef ik voor de recreatiekrant 'Eropuit in Bodegraven-Reeuwijk' op verzoek van de  Praktijk voor Plattelandsontwikkeling. 

Wandelen langs de limes

Voor de getrainde Romeinse soldaten was het een dagmars van het fort in Woerden naar het fort in Zwammerdam. De wandelaar die voor zijn plezier de noordgrens van het Romeinse Rijk (limes) wil verkennen, heeft geluk. De Romeinen bouwden tussen Woerden en Zwammerdam, in het huidige Bodegraven, een klein fort. Daardoor is de route goed in tweeën op te delen. 
 
Recreatiekrant Bodegraven-Reeuwijk Eropuit maart 2015
Het vertrekpunt van de route ligt aan de Hoogewoerd in Woerden. Precies op die plek werd in het jaar 40 na Christus een Romeins fort of castellum gebouwd. Het was een van de vele verdedigingswerken waarmee de Romeinen de noordgrens van hun Rijk verdedigden, langs de oever van de Rijn of, in het Latijn, Rhenus. Het fort heette Laurium en had net als de meeste andere forten vier poorten waardoor twee hoofdwegen elkaar kruisten, en wachttorens op verschillende punten.

Legerweg
Wandel vanaf het Kerkplein via de haven in westelijke richting naar de zuidkant van de Oude Rijn. Hier liep de limes; de sterke verdedigingslinie van kleine en grote forten die van het huidige Xanten in Duitsland via Nijmegen naar Katwijk liep. Ook de legerweg, de heerbaan, die de forten met elkaar verbond, was onderdeel van de limes. In totaal legden de Romeinen van Xanten naar Katwijk zo’n 268 kilometer weg aan.

Rhenus

Waar de rivier verbreedt en een sterke bocht zuidwaarts maakt vormen de stenen letters Laurium de moderne westelijke toegangspoort tot het oude fort. De Romeinse Rhenus slingert zich voort in de richting van Bodegraven, door Nieuwerbrug en langs Fort Wierickerschans, een verdedigingswerk uit een heel andere periode in de geschiedenis. Verderop, in Bodegraven, verlaat u de Oude Rijn voor een uitstapje naar het nieuwe Limespark. In dit park laten een informatiepaneel en de houten afwerking van het voetpadpad zien hoe de Romeinse grensweg zo’n 2.000 jaar geleden werd gebouwd. Het was een fraai staaltje van high tech bouwkunst, want op de drassige oevers moest de grindweg met plaggen en houten palen worden gestut.

Castellum Bodegraven
Keer terug naar de Oude Rijn en wandel over het jaagpad naar het sluisje in het centrum van Bodegraven. Ga daar linksaf naar het Willemsplein. Op dit punt en iets verderop langs de Oud Bodegraafseweg zijn door archeologen de funderingen gevonden van een houten poortgebouw en delen van een aarden verdedigingswal. In Bodegraven bouwden de Romeinen een klein extra fort, omdat daar een veenriviertje uitmondde in de Rijn. Om die plek goed te kunnen verdedigen verrees hier tussen 61 en 69 na Christus het castellum van Bodegraven. Even verder, rechts om de hoek van de Oud Bodegraafseweg en de Van Tolstraat, staat een informatiepaneel over de Romeinse aanwezigheid in Bodegraven.

Soldaten

Op het Willemsplein herinnert een replica van een soldatenhelm aan de bewoners van het castellum. De Romeinen waren de eersten met een echt beroepsleger waarin niet alleen echte Romeinen dienst namen/vochten, maar ook Spanjaarden en andere inwoners van het Romeinse Rijk. Dat weten we omdat aan de Oud Bodegraafseweg een vloektablet is gevonden met de namen van soldaten van een Spaans garnizoen. Iemand heeft het ongeluk over ze af willen roepen door hun namen in lood te krassen.

Nigrum Pullum
Keer terug naar de Oude Rijn voor het laatste deel van deze wandeling naar Zwammerdam. In Zwammerdam zijn op het terrein van Landgoed Hooge Burch de contouren van een castellum te zien, gemarkeerd in het gras. Het fort, dat Nigrum Pullum (zwarte aarde) moet hebben geheten, is het kleinste langs de limes in Nederland. Het is gedeeltelijk opgegraven tussen 1966 en 1971, waarbij ook zes scheepswrakken uit de Romeinse tijd zijn gevonden. Net als op veel andere plaatsen wordt ook hier de komende jaren hard gewerkt aan het zichtbaar maken van de limes. De aanleg van nog drie belevingspoorten is onderdeel van een project om het Romeinse fort te verbeelden.
 Wie nog geen genoeg heeft van de limes, vindt hiernaast/hieronder/op deze pagina nog enkele ideeën voor limes-uitstapjes in Bodegraven-Reeuwijk en omgeving.

Beleef de limes

Wandeling
De wandelroute van Woerden naar Bodegraven en Zwammerdam is in het totaal circa 15 kilometer. Startpunt: Hoogewoerd, Woerden. Tussenstop: Willemsplein, Bodegraven. Eindpunt: Spoorlaan, Zwammerdam. Wie een smartphone heeft, scant onderweg de QR-codes bij de vindplaatsen.

Woerden
Parkeergarage Castellum in Woerden is een drive-in museum. Hier zijn de archeologische vondsten van het Romeinse Laurium te bekijken. Bovengronds is de omtrek van het oude castellum in de bestrating van het Kerkplein te zien.
Vanuit de haven die in Woerden vaart in de zomermaanden een replica van een Romeins vrachtschip, Per Mare ad Laurium. Het originele schip, De Meern 1, is te zien in Castellum Hoge Woerd in Utrecht.

Bodegraven
De Romeinse helm die in Bodegraven is gevonden, is één van de pronkstukken van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Informatie: http://www.rmo.nl. Een replica is te zien op het Willemsplein in Bodegraven.
Het vloektablet waarmee soldaten in Bodegraven vervloekt werden, is te zien in het Nijmeegse Museum Het Valkhof.  

Zwammerdam
Een replica van een scheepswrak dat in Zwammerdam is opgegraven is te bezichtigen in het Archeon in Alphen aan den Rijn.

De wandeling langs de Romeinse limes beschreef ik voor de recreatiekrant 'Eropuit in Bodegraven-Reeuwijk' op verzoek van de  Praktijk voor Plattelandsontwikkeling. De wandeling is 15 kilometer en voert van Woerden, via Nieuwerburg en Bodegraven, naar Zwammerdam.

woensdag 25 maart 2015

dinsdag 17 februari 2015

Antoinette Gispen

Op woensdag 4 februari jl. overleed een bijzondere vrouw en eigenzinnig kunstenares: Antoinette Jeanne Henriette Gispen. Ze werd 93 jaar. 

Atelier aan de Parklaan in Rotterdam met zelfportret uit 1947.

Meer lezen over Antoinette Gispen
Meer lezen over de monografie 'Antoinette Gispen, een overzicht'

maandag 5 januari 2015

Van wie is toch die wandschildering in de raadzaal in Lekkerkerk?

In de raadzaal van het gemeentehuis in Lekkerkerk hangt een bijzonder schilderij.

Het is een werk van Fiep Westendorp (je weet wel, de illustratrice van Jip en Janneke en Pluk van de Petteflet). In 1939 schilderde ze de aalscholverkolonie in Lekkerkerk, in de Bakkerswaal, in opdracht van de gemeente. Op dit gelukkig bewaard gebleven schilderij is te zien dat ze ook heel goed gratie kon verbeelden zonder grappigheid. ,,Pas als je precies weet hoe de zaken anatomisch in elkaar zitten, kun je chargeren en deformeren'', zei ze daarover.

Lang wist niemand in het gemeentehuis iets van dit schilderij, tot Fiep Westendorp een jaar of 15 geleden opbelde. Zij bereidde een overzichtstentoonstelling voor van haar eigen werk voor de Kunsthal in Rotterdam, en wilde weten of haar olieverfpaneel de aalscholverkolonie nog in het gemeentehuis was en in welke staat het verkeerde. “Het was voor ons een absolute verrassing dat de aalscholvers van haar zijn”, vertelde gemeente-acrhivaris Elza Moerkerke kort daarna.

Toen Fiep dit werk maakte, logeerde zij bij haar tante Pieta in Lekkerkerk vanwege haar studie aan de kunstacademie in Rotterdam. Via een connectie van haar tante kreeg zij de opdracht van het toenmalige college om een schilderij te maken voor de nieuwe raadzaal van het toenmalige gemeentehuis. Het was haar tweede officiële opdracht.

Dat Fiep de aalscholvers tot haar onderwerp koos, was niet voor niets. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw was de aalscholverkolonie in eendenkooi de Bakkerswaal de grootste van Nederland, en de grote vogels boden een indrukwekkende aanblik, broedend op hun nesten en hun vleugels drogend op de kale takken.

Volgens de kooiker klom Fiep via een ladder naar een schuilhut, waar ze goed zicht had op haar modellen. Ook zou ze een paraplu hebben opgestoken om ervoor te zorgen dat ze niet met vogelpoep werd besmeurd. De schetsen die zij zo maakte werkte ze later uit in olieverf op een paneel.

Eind juni 1939, schreef de Schoonhovense Courant, werd de wandschildering "door mejuffrouw Westendorp aangeboden aan de gemeente Lekkerkerk in aanwezigheid van de directeur van de Academie van Beeldende Kunsten, de raadsleden en enkele genodigden. Toenmalig burgemeester Van der Willigen sprak een hartelijke toespraak uit en overhandigde haar werken over het oude Egypte, Manet en Van Gogh".

Na de oorlog verhuisde Fiep naar Den Haag en nog later naar Amsterdam. Daar werkte zij als illustratrice voor Vrij Nederland en tekende zij voor de vrouwen- en de kinderpagina van Het Parool. Bij het Parool begon haar samenwerking met Annie M.G. Schmidt en ontstonden figuren als Pluk van de Petteflet, waarmee ze zo bekend en geliefd zou worden.

De aalscholver in het dorpshart van Lekkerkerk



De aalscholver is altijd symbool geweest van Lekkerkerk en de Lekkerkerkers. In 1941 verdween de kolonie voor lange tijd uit het Lekdorp. De vogels, die op het hoogtepunt 1500 nesten in de eendenkooi hadden, hadden hun leefgebied volkomen uitgeput. De bomen waarin zij nestelden waren kaal en doods en dat was de reden dat zij verder trokken en hun nesten onder meer gingen bouwen in de Oostvaardersplassen. Op het schilderij van Fiep zie je de kale doodsheid van de takken goed, terwijl op de achtergrond de rivier de Lek zijn eigen loop heeft.


Het schilderij is niet lang geleden gerestaureerd. Het heeft een nieuwe lijst gekregen en is wat opgelicht.

In 2003 schreef ik al een artikel over de Aalscholverkolonie. Dat was naar aanleiding van de overzichtstentoonstelling van Fieps werk in de Kunsthal in Rotterdam. Dat artikel lees je hier.