dinsdag 13 september 2011

Een groene tuin

Twee Gedichten van Konstantin Balmont

Vergeet-me-nietje
Vergeet-me-nietje
Bloeit heel lief,
Voor jou, mijn lieve vriend,
Groeit het boven het water.

Boven het water, boven het water
Boven het water van de bron,
Bij de zonsopgang met de lieve ster
Zeg het: jij bent mijn!

Vergeet-me-nietje
Oogje van teder blauw
Roept jou nog, lieve vriend
Hoor jij de dunne stem?

De duif
Een duif leunt tegen het raam.
Wie is daar, wat heeft ze daar gezien?
Het lijf van de duif is teder wit
Aan het raam is een bloem vuurrood.

De witte duif koerde,
Hij heeft de bloem veroverd
Hij heeft haar betoverd
Ervan genoten, weggevlogen.

Ah jij, wit duifje,
Jij bent de rode bloem vergeten,
Ah jij, wit duifje,
Keer terug, al is het maar voor een uurtje.

Vertaling: Olga Beloborodova

In 1909 verscheen de dichtbundel 'Een groene tuin' van de Russische symbolist Konstantin Balmont (1867 - 1942). Balmont liet zich voor deze bundel inspireren door Russische epische liederen en spirituele verzen, en vooral door de poëzie van de ‘chlysty’, een volkse sekte waarvan de leden elkaar aanspraken met ‘witte duiven’. Ze noemden hun eredienst ‘spirituele roes’. Hun samenkomsten eindigden meestal in een bedwelmende rituele rondedans met de naam ‘vertograd’, een in onbruik geraakt Russisch woord voor ‘tuin’.

Twee jaar later zette Balmonts tijdgenoot Igor Stravinsky drie gedichten uit de bundel op muziek. Een gedicht, ‘De sterrenkoning’, werd een koorwerk met orkest. Twee andere gedichten verwerkte hij tot liederen voor sopraan of tenor en piano. Het eerste lied is ‘Vergeet-me-nietje’, het tweede ‘De duif’. De tekst is nauwgezet geïnspireerd op een authentiek lied van de ‘chlysty’. Balmont liet de religieuze verwijzingen weg (“komt, broeders, verheugt u, neemt bezit van de levende God”); wat bleef was een poëtisch beeld van verlangen.

Stravinsky componeerde de twee liederen van Balmont in 1911 voor zangstem en piano. In 1954 schreef hij een bewerking voor klein ensemble. In januari 2012 worden de liederen opgevoerd als onderdeel van ‘De nachtegaal en andere fabels / Igor Stravinsky 1882 - 1971’ door De Nederlandse Opera in het Muziektheater in Amsterdam. Sopraan is Elena Semenova.

Nieuwe H.E.K.

Op verzoek van de redactie van de Historische Encyclopedie Krimpenerwaard, kortweg de H.E.K., schreef ik een persberichtje over het laatste nummer. De H.E.K. is verkrijgbaar in het Streekmuseum van de Krimpenerwaard. Kijk ook eens hier.